Ölümcül Mantar Tehdidi: Sessizce Vücuda Sızıyor, İç Organlara Sızarak Öldürüyor
Bilim insanları, özellikle bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde Candida auris gibi ölümcül mantar türlerinin yayılmasından endişe ediyor. Bu mantar türü hızla hem hasta hem sağlık tesislerinde yayılabiliyor. İlk olarak 2009’da Japonya’da tespit edilen C. auris, son yıllarda hastanelerde salgınlara neden olarak dünya genelinde izleniyor.
⚠ Ne Kadar Tehlikeli?
-
Hastalığa yakalanan bazılarının 90 gün içinde yaşamını yitirdiği tespit edildi — ABD’de vakaların yaklaşık yarısı 3 ay içinde ölüyor.
-
CDC, bu mantarı “ciddi küresel sağlık tehdidi” olarak sınıflandırıyor.
-
Candida auris, bilinen antifungal ilaçlara karşı büyük oranda dirençli. Fluconazole, amfoterisin-B ve ekinokandinler gibi yaygın ilaçlara direnç gösteren suşlar artıyor.
🌡 Yeni Bir Yayılma Sebebi: İklim Değişikliği
Bir diğer ölümcül mantar olan Aspergillus fumigatus, genellikle tropik bölgelerde yaygınken, yapılan araştırmalar küresel ısınmanın mantarın daha fazla ısıya dayanabilen suşlarını desteklediğini ve böylece Aspergillus’un Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika gibi bölgelere yayılabileceğini gösteriyor. Tahminler, 2100 yılına kadar etkili coğrafi alanın %77 artabileceği yönünde; bu da yalnızca Avrupa’da 9 milyona yakın insanı risk altına alabilir.
🚨 Nasıl Bulaşıyor & Kimler Riskli?
-
Hastanelerde yüzeylere yapışarak, havlular, tıbbi cihazlar ve personel temasıyla yayılıyor. Kolonize olan kişiler farkında olmadan taşıyıcı olabilirken, hasta kişiler asemptomatik olabilir.
-
Risk altında olan gruplar: yoğun bakımda yatanlar, uzun süre antibiyotik veya steroid kullananlar, yaşlılar ve ek hastalığı olanlar .
✔ Alınan Önlemler & Müdahale Yolları
-
Hastanelerde ellerin sık yıkanması, özel dezenfektanlarla yüzey temizliği, koruyucu ekipman kullanımı, enfekte hastaların izole edilmesi gibi önlemler öneriliyor .
-
Tedavi genellikle ekinokandin sınıfı antifungal ilaçlarla başlansa da; direnç gelişen vakalarda yüksek doz amfoterisin-B veya kombinasyon terapileri deneniyor.
Bu gelişmeler, iki önemli unsuru öne çıkarıyor:
-
Yeni mantar türleri (örneğin C. auris) hızla hastane içi yayılım gösteriyor, hayati risk taşıyor ve klasik tedavi seçenekleri giderek yetersiz kalıyor.
-
İklim değişikliğinin yükselen sıcaklıkları, Aspergillus türlerinin soğuk bölgelerde de yerleşmesine zemin hazırlıyor.
Hem mikrobiyolojik hem de çevresel faktörlerin birleşimi, mantar hastalıklarının kontrolünü zorlaştırıyor. Hasta bakım zincirinde hijyenin artırılması, direnç izleme sistemlerinin güçlendirilmesi ve mantarların ekosistem boyutunda takibi artık sağlık politikalarının merkezine oturmalı.
